Wydarzenia

Antonina Tosiek właśnie została wyróżniona Nagrodą im. Wisławy Szymborskiej 2025 za wydany w ubiegłym roku tomik poetycki "Żertwy" (wyd. Biuro Literackie).
Autorka to współczesna kobieta renesansu - poetka, krytyczka literacka i teatralna, dziennikarka, badaczka XX - wiecznej diarystyki ludowej oraz doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk o Języku i Literaturze UAM.
W swoim nagrodzonym, drugim już tomiku Tosiek rozpisuje na wiersze całe spektrum trosk: od tej "na wysokości" (jak ironizuje w tytule jednego z utworów), przez różne poziomy systemów opiekuńczych oraz sploty niepokojów ekonomicznych, społecznych i politycznych, po konkretne czynności pielęgnacyjne cierpliwie spełniane "na niskości", tam gdzie zawodzi fizjologia, niedomaga ciało, wkrada się śmierć.
Podmiotka tych wierszy trwa przy bliskich chorych, próbuje pogodzić się z ich odchodzeniem, ale jej uważne spojrzenie obejmuje też osoby krzywdzone, marginalizowane, poddawane systemowej i jednostkowej przemocy.
Poetka nie popada jednak ani w ton bezradnego lamentu, ani w pięknoduchowskie współodczuwanie - zmęczona bohaterka "Żertw" pozwala sobie często na silniejsze afekty, jak: wściekłość, odrazę, sarkazm - dzięki czemu udaje się jej ostatecznie zatroszczyć o samą siebie i nie kończyć w roli ani męczennicy, ani ofiary.
Nawiązując do tytułu - żertwa to w mitologii słowiańskiej ofiara całopalna składana ze zwierząt oraz ludzi na cześć bóstwa przez żercę, czyli kapłana.
"Od początku interesowała mnie w żertwie podwójność i nieoczywistość ofiary. Dlaczego dane doświadczenie uznajemy za ofiarne, kojarzymy raczej z poświęceniem niż ze sprawczością", mówiła autorka.
"To książka surowa, w jakiś sposób bezwzględna" - rzecze Anna Marchewka - literaturoznawczyni związana z Uniwersytetem Jagiellońskim, członkini jury Nagrody im. Wisławy Szymborskiej.
"Jeśli poezja to rzeczywiste laboratorium języka, laboratorium, które w tekście poetyckim pozwala wyjść poza intymne, jednostkowe doświadczenie i wyrazić adekwatnym językiem doświadczenie uniwersalne - to Antonina Tosiek robi to z mocą, talentem i determinacją, poruszając się z ironicznym dystansem między literackimi i kulturowymi kontekstami a doświadczeniem tzw. prozy życia i umierania".
Tak jury Warszawskiej Nagrody Literackiej uzasadniało wyróżnienie poetki tą prestiżową nagrodą. 
Polecamy niniejszy tomik, choćby po to, by wyrobić sobie własne zdanie o obecnym stanie i kondycji polskiej poezji współczesnej.